Sanal gerçeklik teknolojisinin gelişimi oyun ve eğlence sektörü başta olmak üzere birçok alanda yaygın olarak kullanılıyor. Fiziki olarak bulunmanın zorunlu olduğu ve belirli bir zaman diliminde gerçekleşen eğitimler artık sanal gerçeklik teknolojisi ile zamansız ve mekânsız olarak verilebiliyor. Sanal gerçeklik teknolojisi kullanılarak yapılan eğitimlerin daha verimli, etkili ve akılda kalıcı olduğu belirtiliyor. Ayşe Balcı Toplu, 9 Eylül 2024

Sanal gerçeklik (Virtual reality, VR), görüntülerin iki boyutlu ekranlardan algılanmasının yerine gerçekliğin üç boyutlu olarak deneyimlenmesini sağlayan bir teknoloji. Bilgisayar ve akıllı telefonlar gibi birçok cihazla uyumlu olarak çalışabilen sanal gerçeklik gözlükleri ve çeşitli ekipmanlarla gerçeklik hissi sanal bir evrende yaratılabiliyor. VR teknolojisinin hızlı gelişimine bağlı olarak ileride beş duyu organına hitap edebilecek imkânlara kavuşabileceğinden söz ediliyor.

Oyun ve eğlence sektörü ile başlayan VR serüveni, eğitim, sağlık, tasarım ve mühendislik gibi birçok alana yayılıyor. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilişim Sistemleri Mühendisliği Programı yüksek lisans öğrencisi Ahmet Han Furkan Kahveci ve Teknoloji Fakültesinden Dr. Öğr. Üyesi Adnan Sondaş tarafından hazırlanan “Eğitimde Sanal Gerçeklik Teknolojisine Genel Bakış” adlı çalışmada, eğitim amacıyla sanal gerçeklik uygulamaları geliştiren ya da geliştirmeyi düşünen araştırmacılara çeşitli bilgiler ve öneriler sunuluyor.

Literatür taramasıyla yapılan çalışmada, VR teknolojisi kullanılarak gerçekleştirilen eğitimlerin, verimliliği, öğrenme sürecine katkıları, öğrenim kolaylığı ve performans değerlendirmeleri açıklanıyor. Ayrıca, VR uygulamasının eğitim performansını yükseltmek için de çeşitli öneriler sunuluyor.

Kaynak: Freepik

Eğitimde zaman ve mekân sınırları ortadan kalkıyor

Çalışmada sanal gerçekliğin günümüzde artık eğitim ve değerlendirme amaçlı kullanılmaya başlandığı belirtiliyor. VR teknolojisi kullanılarak yapılan eğitimlere birden çok kişi eş zamanlı olarak katılabiliyor ve ek donanımlar kullanılarak etkileşim artırılabiliyor. Bu tür eğitimlerde katılımcılar aynı eğitimi tekrar alabiliyor ve eğitim esnasında hatalarını anlık olarak görebiliyor.

Araştırmacılar, günümüzde VR teknolojisi kullanılarak herhangi bir fiziksel ortamda bulunma zorunluluğu olmaksızın ve zaman fark etmeksizin eğitimlerin verilebileceğini belirtiyor. Böylelikle daha etkileşimli ve görselliği yoğun eğitimler verilebilir. Ayrıca araştırmacılara göre bu tarz eğitimlerle, gerçek bir mekânda ve belirli bir zamanda verilen eğitimlere göre kaynak maliyetleri düşürülebilir.

Kaynak: Freepik

Eğitim ve teknoloji el ele yürümeli

Kocaeli Üniversitesi araştırmacıları, eğitim ve teknoloji alanında yaşanan gelişmelerin insanlığa kolaylık ve katkı sağladığını ifade ediyor. Bu bakımdan araştırmacılara göre yüksek teknolojileri geliştirebilmek ve daha fazla bireyin kullanımına sunabilmek için üst düzey eğitimlerin verilmesi gerekiyor. Verimli bir eğitimin yolu ise yeni teknolojileri kullanmaktan geçiyor.

Araştırmacılar, bilgisayar kullanılarak yapılan sanal eğitim simülatörü çalışmalarının günümüz sanal gerçeklik çalışmalarının geliştirilmesinde önemli bir temel sağladığının altını çiziyor.

Kahveci ve Sondaş, eğitim alanında kullanılan sanal gerçeklik çalışmaları incelendiğinde cerrahi simülasyonlar, yapay ortam simülasyonları, mimari tasarımlar ve rehabilitasyon yöntemlerine yardımcı araçların göze çarptığını aktarıyor. Araştırmacılar, bu çalışmalardan elde edilen olumlu geri dönüşlerle sanal gerçekliğin eğitim alanında kullanılmasının ön plana çıkacağını vurguluyor.

Kaynak: Freepik

VR teknolojisi kullanılarak yapılan eğitimler daha verimli

Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi’nde yayınlanan makalede, sanal gerçeklik ile ilgili literatür taramasında tespit edilen 10 çalışmanın sonuçları irdeleniyor. İncelenen çalışmalarda sanal gerçeklik teknolojisi kullanılarak yapılan eğitimlerin daha verimli, etkili ve akılda kalıcı olduğu; bu teknolojinin, gerçekçi bir ortam sunduğu ve daha iyi bir deneyim sağladığı belirtiliyor.

Yıllara göre yapılan çalışmaların sonuçları

Kaynak: Eğitimde Sanal Gerçeklik Teknolojisine Genel Bakış

Çalışma kapsamında incelenen araştırmaların çoğunun VR teknolojisi kullanmaya olumlu baktığı görülüyor. Sanal gerçeklik ile eğitime katılan kişilerin bu eğitimlerden memnuniyet duyduğu, bu eğitimlerin akılda kalıcı, ilgi çekici ve ön bilgi sağlayıcı olduğu kaydediliyor. Bu durum, sanal gerçekliğin eğitim alanında daha fazla kullanılması gerektiğini ortaya koyuyor.

Çalışmada sanal gerçeklik eğitimi alan öğrencilere de değiniliyor. Bu teknoloji ile eğitim alan öğrencilerin edindikleri bilgilerin akılda kalıcı olmasının yanında bu eğitimlerle eğitim güvenliğinin de yüksek düzeyde tutulacağı vurgulanıyor. Ayrıca eğitim maliyeti yüksek olan simülasyonlara bağlılığın düşürülebilmesi için sanal gerçeklik eğitimlerinin tercih edilmesi gerektiği sonucuna varılıyor. Böylelikle sağlık, mühendislik gibi alanlarda sanal gerçekliğin eğitimlerde daha fazla kullanılacağı öngörülüyor.

Kokpit eğitiminde yeni bir sanal gerçeklik uygulaması hedefleniyor

Araştırmacılar, literatürdeki uygulamalı çalışmalara ek olarak, yüksek lisans tezi kapsamında uçak kokpit eğitiminde kullanılabilecek yeni bir sanal gerçeklik uygulamasının geliştirilmesini amaçlıyor. Bu uygulama ile uçuş eğitimi veya uçaklar hakkında teknik bilgi alacak personelin interaktif olarak değerlendirilmesi planlanıyor. Tamamen kablosuz sanal gerçeklik başlığı ve kontrol cihazı kullanmadan el hareket takibi ile etkileşime geçilebilecek bu uygulama ile personelin aynı ortamda farklı senaryolara göre testlere girebileceği bir tasarım yapılması hedefleniyor.

Sanal gerçeklik hayatımızın bir parçası olacak gibi görünüyor

Ahmet Han Furkan Kahveci ve Dr. Öğr. Üyesi Adnan Sondaş’a göre, ilerleyen zamanlarda eğitimlerde VR teknolojisi daha çok tercih edilecek bu nedenle eğitim simülasyonlarının kolay kavranabilir bir şekilde daha çok geliştirilmesi gerekiyor. Araştırmacılar, karmaşık olan ve güvenlik gerektiren eğitimler için bu teknolojiden mutlaka faydalanılması gerektiğinin altını çiziyor.

Araştırmacılar, sanal gerçeklik alanında verilecek eğitimler için eğitimcilerin uygulama becerilerinin iyileştirilmesine de vurgu yapıyor. Araştırmacılara göre, eğitmenlerin kurumsal destek alması sanal gerçeklik eğitimlerinin çoğalmasına katkı sağlayabilir.

Sanal gerçeklik teknolojisinin eğitim alanındaki kullanımının yaygınlaşması bu teknolojinin daha kurumsal bir nitelik kazanabileceğini gösteriyor. Bu durum, sanal gerçeklik teknolojisinin sadece eğlence ya da oyun gibi ortamlarda kullanımından ziyade çok daha geniş bir evrene yayılabileceğinin işaretlerini veriyor bizlere. Bu teknolojinin sağlık, mühendislik ve havacılık gibi çeşitli alanlarda erişebileceği olanakları görmek şimdiden heyecan verici.



#sanalgerçeklik #sanalgerçeklikeğitimi #simülasyon #teknoloji #bilgisayar #kokpiteğitimi