Çizgi filmlerde yer alan fiziksel, sözel, psikolojik ve ekonomik şiddet unsurları çocukların bilişsel ve psikolojik gelişimini olumsuz etkiliyor.
Seçil Karaoğlu, 2 Eylül 2024
Çizgi filmlerde bulunan karakterler, olaylar ve konular çocukları derinden etkiliyor. Çocuklar karakterler ile özdeşleşiyor, taklit ediyor, izlediklerini gerçek hayatta deneyebiliyor. Günümüzün en büyük sorunları arasında yer alan şiddet, çeşitli mesajlarla çizgi filmlerde çocuklara iletiliyor. Bu mesajlar çocukların ilgisini çeken konularla, karikatürlerle, görsellerle, simgelerle veriliyor. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Arş. Gör. Dr. Deniz Keba Ekinci tarafından gerçekleştirilen araştırmaya göre tematik çocuk kanallarında yayınlanan çizgi filmlerin metinlerinde yüzde 83,3, görsellerinde ise yüzde 75 şiddet içeriği var.
Kaynak:İdeogram
Eğlence unsuru olarak şiddet!
Çizgi filmlerde şiddet sahneleri eğlence unsuru olarak sunuluyor, şiddet uygulayan karakterler sempatik ve komik gösteriliyor. İyilerin kazanması ve kötülerin cezalandırılması gerekliliğinin sunuluşu ise şiddeti normalleştiriyor. Bilişsel gelişim sürecini tamamlamamış çocuklar sunulan içeriğin olumlu ve olumsuz yönlerini ayırt edemiyor. Bu da fiziksel ve duygusal gelişimlerini, kişiliklerini ve davranışlarını olumsuz etkileyebiliyor.
“Medya ve Çocuk Bağlamında Çizgi Filmlerde Yer Alan Şiddet İçeriklerinin Analizi” adlı çalışmada Türkiye’de yayın yapan çocuk kanallarından TRT Çocuk, Minika Çocuk, Minika Go ve Cartoon Network‘de yayınlanan yerli ve yabancı çizgi filmler inceleniyor. 3-15 yaş grubuna hitap eden toplam yirmi dört çizgi film ele alınıyor. Çalışmada metinsel ve görsel içeriklerde şiddet türleri fiziksel, sözel, psikolojik ve ekonomik olarak sınıflandırılıyor.
Kaynak: 43. Medya ve çocuk bağlamında çizgi filmlerde yer alan şiddet içeriklerinin analizi
Yüzde 83,3 şiddet içeriği var
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi’nde yayınlanan çalışma kapsamında her kanaldan 6’şar çizgi film inceleniyor. Çizgi film metinlerinin yüzde 83,3’ünde şiddet içeriği bulunuyor. TRT Çocuk, Minika Go ve Cartoon Network kanallarında ele alınan çizgi filmlerin hepsinde, Minika Çocuk kanalında incelenen çizgi filmlerin ise 2’sinin metinlerinde şiddet içeriği olduğu görülüyor. Ekonomik şiddet içeriği ise sadece ‘Heidi’de var. Şiddet içeren çizgi filmlerin 7’sinin yerli, 13’ünün ise yabancı olduğu görülüyor.
Kaynak: 43. Medya ve çocuk bağlamında çizgi filmlerde yer alan şiddet içeriklerinin analizi
Nicel ve nitel içerik analizi yöntemi ile gerçekleştirilen çalışmada ele alınan çizgi filmlerde çirkin, tembel, beceriksiz, şaşkın gibi kelime kullanımları; tehdit içeren ve bağırarak yapılan konuşmalar kullanılan sözel ve psikolojik şiddet öğelerinden bazıları.
Kaynak: 43. Medya ve çocuk bağlamında çizgi filmlerde yer alan şiddet içeriklerinin analizi
Yerli yayınlarda şiddet daha az
Araştırmada incelenen çizgi filmlerin görsellerinde yüzde 75 şiddet içeriği bulunuyor. 24 çizgi filmin 18’inde psikolojik şiddet unsurları var. Ele alınan çizgi filmlerin şiddet içeriklerinin kanallara göre dağılımının; TRT Çocuk ve Minika Go’da hepsi, Cartoon Network’te 4 ve Minika Çocuk’ta 2 olduğu tespit ediliyor.
Arş. Gör. Dr. Ekinci’ye göre, metinsel şiddet içeriğine benzer şekilde görsel şiddet oranının yüksek olmasının nedeni çocuklara yönelik yayınlarda denetim mekanizmalarının etkin uygulanmaması. Ayrıca görsel şiddet içeriği bulunan yapımların 5’i yerli ve 13’ü yabancı. Yani Türk merkezli ve çocuklara yönelik yayınlarda, şiddet içeriklerine yönelik hassasiyetin daha yüksek olduğu ifade ediliyor.
Kaynak: 43. Medya ve çocuk bağlamında çizgi filmlerde yer alan şiddet içeriklerinin analizi
Çalışma sonucunda yerli ve ithal edilen çizgi filmler üzerinde denetimin artması, yeni denetim mekanizmaları geliştirilmesi, danışma kurullarının oluşturulması, şiddet içeriklerinin görselleştirilmemesi gerekliliği vurgulanıyor. Ayrıca, ebeveynlerin ekran konusunda kontrollü olması, çocuklarının izlediklerine eşlik etmesi ve içerikleri tartışarak izlemeleri gerektiği belirtiliyor.
#çocuk #medya #şiddet #çizgifilm #televizyon
