İklim değişikliği dünyayı benzeri görülmemiş şekilde olumsuz etkiliyor ve tüm canlılar bu durumdan zarar görüyor. Erken çocukluk döneminde iklim değişikliği farkındalığı oluşturmak ve bu sorunla mücadelede toplumu bilinçlendirmek büyük önem taşıyor. Bu nedenle eğitim alanında yapılan düzenlemelerle toplumun iklim değişikliği konusundaki farkındalığı artırılıyor. Tülin Ersoy, 26 Ağustos 2024

İklim, uzun yıllar boyunca bir bölgede yaşanan veya gözlemlenen hava koşullarının ortalama özelliklerini, bu koşulların sıklığındaki zamansal dağılımları, gözlemlenen anormal değerleri, şiddetli olayları ve tüm bu değişkenlik tiplerinin birleşimini ifade ediyor. Bir yerin iklimini tanımlarken sadece ortalamaların değil, aynı zamanda normal dışı değerlerin de dikkate alınması gerekiyor. İklim değişikliği de geçmişten bugüne ve gelecekte dünyada yaşayan tüm canlıları olumsuz etkiliyor ve doğanın dengesini bozuyor. Doğanın dengesinin bozulması, biyoçeşitlilik, ekosistem, insan refahı ve sağlık alanlarında ciddi kayıplara yol açıyor.

Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Meltem Duran’ın “Erken Çocukluk Eğitiminde İklim Değişikliği” adlı çalışmasına göre iklim değişikliği insanlık için büyük bir tehdit oluşturuyor ve benzeri görülmemiş bir hızla ilerliyor. Bireylerin daha sağlıklı ve iyi koşullarda yaşamlarını sürdürebilmeleri için ulusal ve küresel birçok kurum, sivil toplum kuruluşu, merkezi ve yerel yönetimler ile organizasyonların iklimdeki değişimleri ve bu değişimlerin etkilerini doğru bir şekilde tespit etmesi gerekiyor. Ayrıca altyapı, sosyolojik ve ekonomik sistemlerin iklim değişikliğine uyumlu hale getirilmesi gerektiği öneriliyor. Bu planlamaların uygulanabilmesi için en etkili yolun ise eğitim olduğu belirtiliyor.

Kaynak:Canva

İklim değişikliğine karşı uluslararası düzeyde alınan önlemlerin yanı sıra bireylerin bu önlemleri yaşamın doğal bir parçası olarak görmesi, bilinçlendirilmesi ve farkındalıklarının artırılması gerekiyor. Küresel iklim değişikliğiyle mücadelede uyum sağlama ve etkilerini hafifletme konusunda eğitim büyük bir yer tutuyor. Eğitim, iklim değişikliğinin insan kaynaklı etkilerini en aza indirmede ve insanların yeni iklim koşullarına uyum sağlamasında etkili bir yol olarak görülüyor. Çocuklarda çevreye duyarlı davranışlar geliştirmek için çevre eğitimi programlarına katılmaları önem taşıyor. Bu nedenle birçok ülke eğitim politikalarına ve programlarına iklim değişikliği ve olası etkilerini dahil ediyor.

Dr. Öğr. Üyesi Meltem Duran’ın literatür taraması yöntemiyle yaptığı çalışmada erken çocukluk dönemindeki (doğumdan sekiz yaşına kadar olan çocuklar) çocuklara yönelik farkındalık eğitimi ile çocuklarda sorumluluk bilincinin geliştirmesi hedefleniyor ve iklim değişikliğiyle mücadele etmede ilk aşamayı oluşturacağı belirtiliyor. Çocukların çevresel yönelimlerinin ölçülmesi için yaş dönemlerine uygun stratejiler geliştirme ve bu eksikliği gidermek için çevre eğitimi verilmesi fazlasıyla önem taşıyor. Erken çocukluk döneminde verilen çevre eğitimi, çevre yaşam kalitesini korumak amacıyla çocukları çevre sorunlarına karşı daha bilinçli, duyarlı ve sorumluluk sahibi bireyler olarak yetiştirmeyi hedefliyor

Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nde yayınlanan çalışmaya göre erken çocukluk döneminde çocuklar; ebeveynlerin, toplumdaki diğer yetişkinlerin ve eğitimcilerin çevre ile etkileşim, tutum ve davranışlarını rol model olarak alıyorlar. Bu nedenle, çocukların merak ve keşif duygularının en yoğun olduğu bu dönemde çevre eğitiminin verilmesi, çocukların yakın çevreyi tanımaları, olumlu tutum geliştirmeleri, çevre sorunlarına yönelik farkındalık kazanmaları ve çevrenin korunmasına dair bilinçlenmeleri açısından en uygun dönem olarak değerlendiriliyor. Çocukların okul çevresini, okul idaresi, öğretmenler, ebeveynler ve diğer bireylerin davranışlarını gözlemleyerek model aldıkları düşünüldüğünde, tüm bireylerin öğretici davranışlar sergilemeleri bekleniyor.

Kaynak:Canva

Beyin gelişiminin büyük bir kısmının tamamlandığı ve öğrenmelerin çoğunluğunun gerçekleştiği erken çocukluk döneminde iklim değişikliği ile ilgili yapılacak çalışmalar, çocukların bilinçli tüketici olmalarına önemli bir destek sağlıyor. Bu bağlamda, erken çocukluk döneminde aile ve öğretmenlerin birlikte yürüttüğü disiplinler arası programlarla çocuklarda erken yaşlarda farkındalık oluşturmak ve bu farkındalığı yaşam biçimi haline dönüştürmek mümkün oluyor.

Çalışmada Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı’nda iklim değişikliği konusuna yönelik mevcut kazanım ve göstergelerin tekrar gözden geçirilmesi gerektiği belirtiliyor. Gelecekte yaşanabilir bir dünya için daha bilinçli bireylere ihtiyaç duyulan bu yüzyılda, erken çocukluk döneminde iklim değişikliğine daha fazla dikkat çekilmesi önem taşıyor. Erken çocukluk eğitimi ortam ve materyallerinin iklim değişikliği hedeflerine uyumlu hale getirilmesi için planlamaların yapılması gerektiği vurgulanıyor. Ayrıca, erken çocukluk döneminde iklim değişikliği konusuna yönelik çalışmaların sayısının artırılması ve ebeveyn ile aile katılımında bu konuya yer verilmesi öneriliyor.

#iklimdeğişikliği #erkençocukluk #farkındalık #eğitim