Giresun ve çevresinde modern tarım teknikleri yerine hâlâ geleneksel tarım yöntemlerinin tercih edilmesi fındık üretiminde verimi düşürüyor. Geleneksel yöntemler, düşük verim ve yüksek maliyetlere yol açarken, modern tarım teknikleri bilimsel veriler ile teknoloji kullanarak daha verimli ve sürdürülebilir sonuçlar sağlıyor. Merve Dilmeç, 9 Eylül 2024

Fındık üretiminde kültürel uygulamalardaki eksiklikler, Giresun ve çevresinde verimsizliğin ortaya çıkmasına yol açıyor. Geleneksel yöntemlerin, modern tarım tekniklerinin önüne geçmesi, araziden elde edilen verimin artmasını engelleyerek üretim maliyetlerini artırıyor. Bu durum, fındık fiyatlarında dalgalanmalara neden oluyor. Fındık üretiminde geleneksel tarım yöntemleri, bölgesel iklim ve toprak koşullarına uygun olarak uzun yıllardır uygulanıyor. Geleneksel tarımda işlemler genellikle el veya basit araçlarla yapılarak doğal gübreler kullanılıyor ve kimyasal ilaçlardan kaçınılıyor. Toprak ve hasat işlemleri de geleneksel yöntemlerle gerçekleştiriliyor. Ancak bu yöntemler, genellikle sınırlı verimlilik ve yüksek iş gücü gerektiren süreçlerle karakterize ediliyor. Örneğin, fındık bahçelerinde yapılan elle toplama işlemi (geleneksel tarım yöntemi), iş gücünü artırırken verimi sınırlıyor ve maliyetleri yükseltiyor. Teknoloji ve bilime dayanan modern tarımda ise mekanik ve otomatik işlemler, kimyasal gübreler kullanılıyor. Böylece modern tarım, daha verimli ve sürdürülebilir bir üretim süreci sunuyor.

Giresun Üniversitesi Bulancak Meslek Yüksekokulu’ndan Doç. Dr. Ali Turan, Rektörlük Öğr. Gör. Mehmet Akgün ile Öğr. Gör. Emre Kan’a ait “Fındıkta Kültürel Uygulamalar: Giresun Örneği” adlı çalışmaya göre fındığın veriminin oldukça düşük olduğu Giresun’da bu eksikliğin giderilmemiş olması büyük bir sorun olarak değerlendiriliyor. Yapılan araştırma, Giresun’da fındık üretimi yapılan 7 ilçedeki kültürel uygulamaların durumunu ortaya koymak ve olası çözüm önerileri sunmak için yürütülüyor. Araştırma kapsamında önce Giresun’da İl, İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, tarım danışmanları, ziraat odaları, muhtarlar ve köy kahvelerinde toplantılar yapılarak fındık yetiştiriciliği yapan 356 işletme tespit ediliyor. Tespit edilen üreticiler ile yüz yüze anket çalışması yapılıyor. Elde edilen veriler, SPSS (veri analizi ve kodlama) programı kullanılarak analiz ediliyor. Anket çalışması sonucunda üretici profili ile fındıktaki kültürel uygulamaların durumu belirleniyor. Çalışmanın, fındık üretimi ve verim düşüklüğü olmak üzere fındık ekonomisine katkı sağlayacağı öngörülüyor.

Araştırmaya göre geleneksel fındık üretim tekniklerinin yaygın olarak uygulandığı Giresun’da gübre uygulamalarının çoğu elle serpme şeklinde yapılıyor. Eski üreticilerin geleneksel yöntemlere bağlı kalmaya devam ettiği, yeni üreticilerin ise modern tarım tekniklerine geçiş eğiliminde olduğu görülüyor. Yerden hasat işlemleri arazi büyüklüğüne göre genel olarak artış gösteriyor. Daldan hasat işlemi ise arazi büyüklüğü ile ters orantı göstererek azalıyor. Dolayısıyla bu durum, arazi büyüklüğü ile üreticilerin uygun hasat işlemlerini gerçekleştirdiğini gösteriyor.

Bununla birlikte fındık yetiştiriciliği yapan çiftçilerin arazileri sulama durumuyla seçtikleri gübreleme yöntemleri, hasat zamanına karar verme şekilleri ve hasat yöntemleri arasında bağlantı olduğu belirleniyor. Ayrıca Giresun’un çevresel koşulları fındık yetiştiriciliği için genel olarak uygun görülüyor. Ancak yıllık yağışların aylara ve haftalara dağılımında bazı yıllarda dengesizlik yaşandığı için fındıkta destek sulamaya ihtiyaç duyuluyor. Bu ihtiyaca rağmen destek sulamanın Giresun koşullarında yaygın olmadığı görülüyor.

Fındık yetiştiriciliği yapan çiftçilerin destek sulama kullanması beklenirken çiftçilerin çoğunluğunun fertigasyon (gübreleme ve sulamanın aynı anda yapılması) yöntemini tercih etmesi gerekiyor. Böylece fındık yetiştiriciliği yapan arazilerin yapısının sulamaya uygun olmaması ve yaz aylarında su kaynaklarının yetersizliği bu durumu etkiliyor. Sulama yapmayan üreticilerin büyük çoğunluğu ise yine aynı şekilde yerden elle hasat işlemini gerçekleştiriyor. Ayrıca sulama yapmayan üreticilerin daldan hasat yapma oranının sulama yapanlara göre daha fazla olduğu tespit ediliyor. Yerden makine ile hasat işleminin ise genel olarak düşük oranda yapıldığı belirleniyor. Bu durum arazinin yapısının makineli tarıma elverişsiz olmasından kaynaklanıyor.



Akademik Ziraat Dergisi’nde yayınlanan araştırmada Türkiye’de fındık üretiminin Karadeniz Bölgesi’nde yoğunlaştığı görülüyor. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde; Samsun, Ordu, Giresun ve Trabzon illerinin yüzde 60’ını kapsarken, Batı Bölgesi’nde Sakarya, Zonguldak, Bolu ve Düzce illerinin yüzde 40’ı yer alıyor.

Üreticilerin yaş aralığı ile üniversiteden bilgi talep isteği arasındaki ilişki incelendiğinde; 30 yaş altı üreticilerin çoğunun fındık yetiştiriciliği konusunda üniversiteden bilgi almak istediği, yaş aralığı arttıkça ise üniversiteden bilgi isteğinin azaldığı ve 50 yaş üzerindeki üreticilerin yarısının üniversiteden bilgi almak istediği görülüyor.

Çiftçilerin fındık yetiştiricilik süresi ile eğitim durumu ve gübreleme yöntemi arasındaki etkilerin önemli olduğu belirleniyor. Giresun’daki 356 üreticinin yüzde 73’ü 15 yıldan fazla süreyle fındık yetiştirirken, yüzde 22’si 5-15 yıl arasında, yüzde 4’ü ise beş yıldan kısa süredir fındık üretimi yapıyor. Uzun süreli üreticilerin çoğunun ilkokul mezunu olduğu, üniversite mezunlarının oranının ise düşük olduğu belirtiliyor.

Çalışmada tarım kuruluşlarının yeterince bahçe ziyareti ve danışmanlık hizmetlerini yerine getirmedikleri ve bu nedenle üreticilerin daha çok kendi tecrübeleri doğrultusunda hareket ettiği, teknik desteğe başvurmadığı bilgisi yer alıyor. Yapılan analizler doğrultusunda ise üreticilerinin birbirlerinden büyük ölçüde etkilendiği, üretim sürecinde eksiklikler ve hatalar olduğu ve kültürel uygulamaların modern tarım teknikleriyle uyumsuz olduğu belirtiliyor. Bu eksikliklerin ve hataların giderilmesi için fındık üreticilerinin üniversitelerden bilgi talep ederek modern tarım tekniklerini kullanmaları öneriliyor. Böylece, üretim süreçlerinin iyileştirilmesi ve verimliliğin artırılması hedefleniyor.

#fındık #kültüreltarım #moderntarım