E-sporda kadın oyuncular aile ve çevre baskısına maruz kalıyor. Ailelerinden genellikle gelir elde ettiklerinde destek görüyorlar. Kadın e-sporcular dijital oyun ortamında ise zorbalığa ve tacize uğruyor.
Seçil Karaoğlu,01.07.2024
Günümüzde e-spor (elektronik spor), fiziksel sporlar kadar önemli bir yere sahip. E-sporun gelişmesi ve yaygınlaşması onun aynı zamanda profesyonel bir alan olarak tanınmasını sağlıyor. E-sporun gitgide yaygınlaşmasında teknolojik gelişmeler, internet ve bilgisayar gibi araçlara ulaşılabilirliğin kolaylaşmasının etkili olduğu biliniyor. E-sporda kadın oyuncuların sayısının erkek oyunculara göre az olmasında çevre baskısı, zorbalık, taciz, kötü oyuncu olarak görülme, cinsiyet ayrımcılığı, gelir adaletsizliği gibi sebepler büyük rol oynuyor.
Kaynak:ideogram
Kadın oyuncular az kazanıyor
Dünyada oyun alanında kadın oyuncu sayısı fazla olmasına rağmen profesyonel alanda sayılarının oldukça az olduğu görülüyor. Bunun nedeni, kadın oyuncuların profesyonel alana girmesinin önünde çeşitli engeller olması. Kocaeli Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğretim elemanları Arş. Gör. Ayşegül Funda Alp, Arş. Gör. Dr. Gökhan Çakmak ve Dr. Öğr. Üyesi Müge Sarper Kahveci tarafından ölçüt örnekleme yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada kadın e-sporcuların sahip olduğu avantajlar ve karşılaştıkları zorluklar ele alınıyor. Lisanslı kadın oyuncularla gerçekleştirilen araştırmada kadınların dijital oyun alanında avantajdan çok dezavantajları olduğu belirtiliyor.
Kadın e-sporcu olmanın avantajlarının nezaket, arkadaş edinmenin kolay oluşu, farklı milletlerden kişiler ile tanışma, bilinçli insanlar tarafından desteklenmeyle sınırlı olduğu görülüyor.
Kaynak:ideogram Ne bilir kadın oyun oynamayı
Kadınların karşılaştıkları zorluklar ise bir hayli çok. “Ne Bilir Kadın Oyun Oynamayı?”: Kadın Oyuncuların E-Spor Deneyimleri” isimli araştırma makalesinde bu zorluklar arasında; küçümsenme, alaya alınma, taciz, sarkıntılık, destek yetersizliği, ön yargı, hakaret, iyi performansa şaşkınlık, kötü performansa tepki, erkek oyuncu daha başarılı algısı, kadınların rakip olarak görülmemesi, toplumun kadına bakışı, ev işleri, internet kafelerin kadınlar için rahat olmaması, cinsiyetin oyuncu kimliğinin önüne geçmesi, ailelerinin oyunları zaman kaybı olarak görmesi yer alıyor. Araştırmada görüşülen bir kadın oyuncu cinsiyetlerinden dolayı dışlandıklarını ifade ederek şunları söylüyor:
“Genellikle kadınların bu tür oyunlarda başarı sağlayamayacaklarını düşünüyorlar ya da inanmıyorlar. Ön yargılılar ve cinsiyetçiler. Yenilgiyi hazmedememe durumu ya da karşı tarafın kışkırtması yaşanabiliyor. Çoğu zaman ben ve arkadaşlarım bel altı küfürlerle karşı karşıya kalıyoruz.” Kadın oyunculardan bir diğeri ise “Genelde kadın oyunculara ‘Ne bilir kadın oyun oynamayı?’ gibisinden bir önyargı var. Bu önyargının da getirdiği bazı kısıtlamalar. Performansına bakmadan kadınları saf dışı etmeye çalışmak gibi. İyi veya kötü şekilde sürekli cinsiyetim göz önünde bulunduruluyor. Kadın olduğunuz sürekli gözünüze sokuluyor”
Kaynak: freepik Kadın oyuncular maddi kazanç sağlayınca destek görüyor
Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi’nde yayınlanan araştırmada kadın oyuncuların ailelerinin çoğunlukla maddi kazanç elde ettikten sonra e-sporu ciddiye aldıkları ve destek olduklarının altı çiziliyor. Kadın oyuncuların profesyonel oyuncu olmasının önündeki en önemli engeller arasında kadın oyunculara erkek oyunculardan çok daha az para ödenmesi yer alıyor. Dünyada en çok gelir elde eden erkek oyuncu 7 milyon 183 bin dolar ile Johan Sundstein (N0tail), en çok gelir elde eden kadın oyuncunun ise 470 bin dolar ile Sasha Hostyn (Scarlett) olduğu biliniyor. Profesyonel turnuvalarda kadın oyuncular para alan ilk 300 kişi arasında yer almıyor. Bu durumla ilgili olarak ailelerinden destek göremeyen kadın e-sporculardan biri “Eğer bunun maddi bir dönüşü oluyorsa güzel karşılanıyor, onun dışında boş bir uğraş gözüyle bakılıyor” diyor.
Erkek profili kullanıyorlar
Online oyun ortamında kadın oyuncuların cinsiyetlerinin anlaşılması durumunda diğer oyuncuların tutumları ve söylemleri değişiyor. Arş. Gör. Ayşegül Funda Alp, Arş. Gör. Dr. Gökhan Çakmak ve Dr. Öğr. Üyesi Müge Sarper Kahveci tarafından gerçekleştirilen çalışmaya göre oyuncuların kadın kimlikleri oyuncu kimliklerinin önüne geçiyor. Kadın oyuncularda bu tür olumsuz durumlarla karşılaşmamak için profillerini erkek olarak oluşturuyor.
Çalışmada kadın e-spor oyuncularının yaygın sporlarda sıkça görüldüğü gibi, küfür, hakaret, dışlanma gibi olumsuz yaklaşımlara maruz kaldığı, ailelerinin tutumunun ise başarı ve maddi kazanç durumuna göre değiştiği vurgulanıyor. Görülüyor ki kadınların günlük hayatta karşılaştıkları toplumsal cinsiyet normları e-spor alanında yeniden üretilerek cinsiyet eşitsizliğini besliyor.