Afetler, insan yaşamını olumsuz etkileyen doğa olayları olarak tanımlanıyor. Başlıca afetler sel, heyelan, orman yangınları ve çığ olarak nitelense de Türkiye’de depremler ön plana çıkıyor. Arabistan ve Avrasya levhalarının birbirine baskı yapması sonucunda Anadolu’da yoğun bir enerji birikiyor ve bu durum depremlere yol açıyor. Depremler, genellikle toplumu hazırlıksız ve beklenmedik bir anda yakalıyor. 1999 Marmara depremi ve 6 Şubat depremi bu duruma örnek olarak gösteriliyor. Maddi ve manevi zararların yanı sıra günlük hayatı kesintiye uğratıyor ve yaşam konforunu olumsuz etkiliyor. Bu tür olaylar bireylerin psikolojisini doğrudan etkilerken, toplumu travmatik bir kaos ortamına sürüklüyor.

Kaynak: Freepik

Kahramanmaraş İstiklal Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi’nde Dr. Öğr. Üyesi Kenan Tazefidan tarafından hazırlanan "Deprem Travmasının Birey ve Toplum İlişkisine Etkisi Üzerine Bir İnceleme " adlı çalışmada yer sarsıntılarının bireyler üzerindeki psikolojik etkileri inceleniyor. Deprem travmasının bireyler arasındaki psikolojik ilişkiye etkilerini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, doküman incelemesi yöntemiyle ele alınıyor.

Kahramanmaraş İstiklal Üniversitesi Psikoloji Dergisi’nde yayınlanan çalışmaya göre depremler, kısa sürede gerçekleşiyor olmasına rağmen birey ve toplum üzerinde uzun yıllar süren derin etkiler bırakıyor. Fiziksel yıkımın yanı sıra, bireylerde olayın tekrarlanma korkusu, ruh hali değişiklikleri, tedirginlik, konsantrasyon problemleri ve suçluluk gibi psikolojik belirtiler görülüyor. Ayrıca bu süreçte bireylerde travma sonrası stres bozukluğu, depresyon gibi psikolojik sorunlar görülürken, toplumsal yapıda çözülmeler ve sosyal ilişkilerde değişimler yaşanıyor.

Kaynak: Freepik

Afetler toplumun sosyal ve ekonomik yaşamında büyük değişimlere neden olarak çaresizlik hissi yaratıyor; ancak bu durum, kolektif bilincin harekete geçmesini de beraberinde getiriyor. Bu çerçevede, depremlere dair sağlıklı bir analiz yapmanın ve bilimsel önlemler almanın önemi bir kez daha ortaya çıkıyor. Depremlerin psikolojik, sosyolojik ve ekonomik etkileri dikkate alınarak güçlü bir denetim mekanizması oluşturulması ve yerel yönetimlerin duyarlılığının artırılması, afetlerle etkin mücadelede kritik bir rol oynuyor.

Polonyalı Marksist Rosa Luxemburg'un “Hareket etmeyen zincirlerini fark edemez” sözü, bu değişim sürecini anlamak için önemli bir perspektif sunuyor. Depremler, mevcut düzeni altüst ederek birey ve toplumları harekete geçiriyor, yeni yapılar kurmaya ve geçmişten ders çıkarmaya zorluyor. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli deprem, bu değişim ve yeniden yapılanma sürecinin somut bir örneği olarak hem bireysel hem de toplumsal düzeyde dönüşümün ne kadar derin olduğunu gösteriyor. Bu süreçte, bireylerin ve toplumun birlikte hareket etmesi, geleceğin daha sağlam temeller üzerinde inşa edilmesini sağlıyor.

Kaynak: Canva

Dr. Öğr. Üyesi Kenan Tazefidan’ın araştırmasında ülke olarak deprem riskiyle karşı karşıya olunduğu gerçeğiyle hareket edilmesi gerektiği ve yaşanan depremlerden ders alınmasının önem taşıdığı belirtiliyor. Çalışmada, insanın doğayla bir bütünlük içinde olduğu ve bireylerin daha bilinçli hareket ederek sorumluluklarını yerine getirmesinin gerekliliği üzerinde duruluyor. Aksi durumun, ciddi ve travmatik sonuçlar doğurabileceği vurgulanıyor. Ayrıca gerekli tedbirlerin alınmadığı sürece her depremin yaratacağı hasarın daha büyük olacağına dikkat çekiliyor.

Araştırmada, gelecekte yaşanabilecek depremlerin ardından karşılaşılacak sorunlara hızlı ve etkili çözümler üretebilmek için bireylerin depreme hazırlık düzeylerinin artırılmasının ve farkındalık çalışmalarına ağırlık verilmesinin önemi öne çıkarılıyor. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi sonrasında, toplumda depremin nedenleri ve sonuçlarının değerlendirildiği ve bu meselelerin kapsamlı bir şekilde ele alındığı belirtiliyor. Bu değerlendirmelerin, depremlerin toplumsal etkilerini anlamak ve gelecekte daha etkili önlemler geliştirmek adına kritik bir rol oynadığına işaret ediliyor.

#deprem #travma #toplumsaldeğişim