Kadınların ekonomik bağımsızlık için çalışmaları, yaşamın doğal bir parçası. Ancak evlilik sürecinde toplumsal beklentiler ve fırsat eşitsizlikleri nedeniyle birçok kadın çalışma imkânı bulamıyor. Boşanma sonrasında ise hukuki düzenlemelerin yetersizliği ve desteklerin eksikliği, kadınları hayatlarını idame ettirebilmek için iş gücüne katılmaya itiyor. Bu durum, kadınların ekonomik özgürlüğünün ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

1 Kasım 2024

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yaygın olduğu toplumlarda bireyler, kadınların çalışmasının aile içindeki dengeyi bozacağına ve hatta boşanmalara yol açacağına inanıyor. Ancak Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden Prof. Dr. Servet Ceylan ve Doktora mezunu Harun Barlas Gürsoy’un “Kadın İstihdamı ve Boşanma İlişkisi: Türkiye Örneği” isimli araştırması, bu görüşün gerçeği yansıtmadığını ortaya koyuyor. Evlilik sürecinde toplumsal beklentiler, gelenekler nedeniyle işgücüne katılamayan ve yeterli maddi güce sahip olmayan kadınlar, boşanma sürecinde veya boşandıktan sonra yaşam standartlarını koruyabilmek ve gelir kaybını telafi edebilmek için çalışmaya başlıyor.

Kaynak: Freepik

Ekonomik bağımsızlık, toplumsal eşitlik için kritik öneme sahip

Prof. Dr. Servet Ceylan ve Harun Barlas Gürsoy’un çalışmasında Türkiye’de kadın istihdamı ile kaba boşanma hızı (bin nüfus başına düşen boşanma sayısı) arasındaki uzun ve kısa dönem ilişkiler 2001-2021 dönemi yıllık verileri vasıtasıyla inceleniyor. Ekonometrik analiz yöntemi ve hata düzeltme modelinin kullanıldığı analizde kadın istihdamı ile kaba boşanma hızı arasında uzun dönemli bir ilişki tespit ediliyor. Hata düzeltme modelinden elde edilen bulgular kaba boşanma hızı büyüme oranından kadın istihdamı büyüme oranına doğru tek yönlü nedensel ilişkinin varlığını ortaya koyuyor. Uzun dönem denkleminden ise bu ilişkinin yönünün pozitif olduğu, diğer bir ifadeyle kaba boşanma hızı arttıkça kadın istihdamının arttığı bulgusu tespit ediliyor.

Bu araştırma, kadınların işgücüne katılımının boşanma oranlarını doğrudan artırmadığını, aksine toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin etkisiyle evlilik sürecinde ekonomik olarak eşlerine bağımlı olan kadınların, boşanma sürecinde ayakta kalabilmek ve kendi hayatlarını idame ettirebilmek için iş hayatına atıldıklarını gösteriyor. Bu durum, kadının kendi geleceği üzerinde söz sahibi olabilmesi için ekonomik bağımsızlığın ne kadar hayati olduğunu gösteriyor. Kadın hakları açısından ekonomik bağımsızlık, kadının sadece boşanma sürecinde değil; hayatın her döneminde kendine yetebilmesi, kendi kararlarını alabilmesi ve daha eşit bir yaşam sürebilmesi için büyük önem taşıyor.

Prof. Dr. Servet Ceylan ve Doktora mezunu Harun Barlas Gürsoy ’un araştırmasına göre geleneksel evlilik modellerinde, Türkiye’de kadınların boşanma sürecinde ya da boşandıktan sonra yaşadıkları gelir kaybını telafi etmek amacıyla çalışmayı tercih ettikleri değerlendiriliyor. Ancak 2002 yılında Türk Medeni Kanunu'nda yapılan değişiklikle, evlilik birliği içinde edinilen malların eşler arasında yarı yarıya paylaşılması kararlaştırılmasına rağmen boşanan kadınların çalışmaya başlamasının birden fazla nedeni olabileceği ve bu konunun daha fazla araştırılması gerektiği belirtiliyor. Boşanma sonrası mal paylaşımının kadınların önceki hayat standartlarını sürdürmek için yeterli olmaması ya da uzun vadede sürdürülememesi, boşanmaların genellikle yeterli servet birikimine sahip olmayan düşük gelirli ailelerde gerçekleşmesi ve boşandıktan sonra ortaya çıkan sosyalleşme ihtiyacı bu nedenler arasında sayılıyor.

Sonuç olarak toplumsal normlar, ekonomik koşullar, hukuki düzenlemeler ve eğitim gibi unsurlar, kadınların iş hayatındaki rolünü şekillendiriyor. Türkiye’de toplumsal yapı değiştikçe, kadınların işgücüne katılımının artması bekleniyor. Ancak bu değişimin sürdürülebilir olması için hem toplumsal normların hem de yasal düzenlemelerin gözden geçirilmesi gerekiyor. Kadınların ekonomik bağımsızlıklarını elde edebilmeleri ve toplumsal hayatta daha etkin bir rol alabilmeleri için, kapsamlı ve sürekli destek mekanizmalarının oluşturulması önem taşıyor.

#boşanma #kadın #istihdam